مقاله ویکی: عقلانیت، عدالت و معنویت

مقدمه

بسم الله الرحمن الرحیم

اسلام عقلانیت، معنویت و عدالت را با یکدیگر به ملت‌ها هدیه می‌دهد. (10/11/90)

این مقاله به‌طور کامل به بررسی سه‌گانه‌ی «عقلانیت، عدالت و معنویت» در اندیشه اسلامی، به‌ویژه در انقلاب اسلامی و اندیشه امام خمینی (ره) و امام خامنه‌ای می‌پردازد. تمامی محتوای سند اصلی، بدون کوچک‌ترین حذف یا خلاصه‌سازی، در ساختاری ویکی‌مانند و همراه با دسته‌بندی موضوعی و پیوندهای داخلی تنظیم شده است.

سه‌گانه عقلانیت، عدالت و معنویت

لازمه حرکت اسلام ناب
جبهه فرهنگی انقلاب
پیروزی‌ها و شکست‌های تاریخی انقلاب در نسبت با این سه اصل

پیوند مرتبط: [[اسلام ناب محمدی]]

اسلام ناب محمدی (ص)

اصول حرکت انقلاب

عقلانیت
عدالت
معنویت

نتایج توجه یا غفلت از سه‌گانه

غلبه و پیشروی جبهه حق: در صورت پیشبرد هم‌زمان سه‌گانه.
انزوا و انحراف: در صورت جدایی هر یک از این اصول از دیگری.

پیوند مرتبط: [[اصول حرکت انقلاب]]

اندیشه امام خامنه‌ای

تعریف اسلام ناب

اسلام متکی به عقلانیت، معنویت و عدالت.

محورهای اندیشه

هدیه اسلام به بشریت: عقلانیت، عدالت، معنویت.
شرط تحقق عدالت: معنویت و عقلانیت.
انحراف: توجه به یک بعد و غفلت از ابعاد دیگر.
عدالت بدون معنویت: ریاکاری و شکلی.
معنویت بدون عدالت: سکوت در برابر ظلم.

پیوند مرتبط: [[اندیشه امام خامنه‌ای]]

تحلیل تاریخی انقلاب اسلامی

مقاطع پیروزی و نصرت الهی

پس از شهریور ۱۳۲۰: بازگشت دین‌خواهی.
۱۳۴۰ تا انقلاب ۱۳۵۷: مبارزه فکری و عدالت‌خواهی.
دهه ۶۰: غلبه بر جریان‌های رقیب.
دهه ۸۰: بازسازی جریان انقلابی.

مقاطع افول

جدایی سه‌گانه از یکدیگر.
غفلت از عدالت یا معنویت.
ضعف عقلانیت در محیط‌های دانشگاهی و رسانه‌ای.

پیوند مرتبط: [[تاریخ انقلاب اسلامی]]

نمونه‌های تاریخی

پس از شهریور ۱۳۲0

مبارزه با اشغال ایران
ملی شدن صنعت نفت
زنده شدن مجالس دینی و مفهوم جهاد

سال‌های ۴۰ تا ۵۷

نهضت فکری و سخنرانی‌ها
سازماندهی دانشگاه و حوزه
مبارزه با شاه و آمریکا

دهه ۶۰

آزاداندیشی انقلابی
خدمات مردمی عدالت‌خواهانه
دفاع مقدس و معنویت جهادی

دوران دفاع مقدس

عدالت در روستاها
روحیه مقاومت و زهد

پیوند مرتبط: [[جهاد و شهادت]]

تحولات پس از جنگ

عقلانیت

شکل‌گیری طرح ولایت
مناظره‌ها و پژوهشگاه‌ها
پاسخ به شبهات

عدالت

گفتمان عدالت‌خواهی در دانشگاه‌ها
اردوهای جهادی
ادبیات عدالت‌خواهانه

معنویت

راهیان نور
تشییع شهدا
هیئت‌های جدید
گفتمان مهدویت

پیوند مرتبط: [[عدالت‌خواهی در دانشگاه]]

تحولات پس از سال ۸۴

عدالت

سیاست‌های احمدی‌نژاد (سفرهای استانی، مسکن مهر، هدفمندی یارانه‌ها)
تقویت عزت نفس ملی

عقلانیت

افول آزاداندیشی
غلبه تبلیغات بر تفکر

معنویت

تغییر معنای راهیان نور
انحراف مهدویت به معنویت تخدیری

پیوند مرتبط: [[دولت نهم]]

وضعیت سه‌گانه پس از فتنه ۸۸

تمرکز بر جنگ رسانه‌ای و فضای مجازی
ظهور مؤسسات فرهنگی (اوج، سراج، ثریا و …)
کم‌رنگ شدن عدالت‌خواهی
فاصله گرفتن جریان انقلابی از مردم

پیوند مرتبط: [[فتنه ۸۸]]

نقشه راه برای امروز

بایسته‌ها و راهبردهای کلان

تدوین نقشه جامع بر اساس سه‌گانه.
تکمیل منظومه با علم، اقتصاد مقاومتی و سبک زندگی.
قرار دادن پیشرفت در مرکز ثقل.
تحول سازماندهی جبهه فرهنگی انقلاب.
طراحی خلاقانه عملیات‌ها.
تنازع با تمدن غرب.
مبارزه با سیاست‌زدگی.

پیوند مرتبط: [[تمدن اسلامی]]

حوزه‌های اصلی عمل

مسجد و محله (کانون تحول اجتماعی)
دانشگاه و جنبش دانشجویی
نهادهای حاکمیتی
جنبش‌های اجتماعی (زنان، معلمان، کارگران)
رسانه و هنر مردمی

پیوند مرتبط: [[مسجد در اسلام اجتماعی]]

نتیجه‌گیری

اسلام ناب محمدی (ص) با سه رکن عقلانیت، عدالت و معنویت تعریف می‌شود. تجربه انقلاب اسلامی نشان می‌دهد که پیشرفت تنها در صورت توجه به این سه‌گانه ممکن است. آینده انقلاب نیز نیازمند طراحی راهبردی خلاقانه بر اساس این اصول است.

دسته‌بندی‌ها

[[اسلام ناب]]
[[انقلاب اسلامی]]
[[اندیشه امام خمینی]]
[[اندیشه امام خامنه‌ای]]
[[عدالت]]
[[عقلانیت]]
[[معنویت]]