رسانه مستضعفین

رسانه مستضعفین یک طرح و گفتمان رسانه‌ای مردمی است که زیر نظر قرارگاه جهاد تبیین و تبلیغ بنیاد برکت فعالیت می‌کند. هدف اصلی این طرح، «رفع محرومیت رسانه‌ای و فرهنگی» مستضعفین و توانمندسازی آنان برای ایفای نقش فعال در عرصه رسانه است.

پیشینه و چارچوب فکری

این رسانه ذیل «قرارگاه جهاد تبیین و تبلیغ بنیاد برکت» و در چارچوب گفتمان «مردمسالاری دینی» تعریف می‌شود. بر این اساس، مهم‌ترین وظیفه حاکمیت اسلامی، رفع محرومیت از مستضعفین در تمام عرصه‌ها—از جمله فرهنگ و رسانه—است. این طرح با این باور شکل گرفته که رسانه می‌بایست به دست خود مردم اداره شود تا بتواند سخن و دغدغه‌های آنان را بدون مانع بازتاب دهد.

اهداف کلان

• رفع استضعاف رسانه‌ای در مناطق محروم.
• توانمندسازی مردم در عرصه رسانه.
• ایجاد حلقه‌های رسانه‌ای خرد و مؤثر.
• هویت‌سازی انقلابی و مقابله با هویت‌های معارض.
• تبدیل رسانه از یک نهاد پژواک‌دهنده به ابزاری برای «حل مساله» و «مطالبه‌گری».

برنامه‌های عملیاتی

۱. ایجاد جریان هویت‌سازی و مطالبه

این برنامه دارای دو هدف عملیاتی است:

• هویت‌سازی در منطقه و محله: از طریق شبکه‌سازی، حل مسائل با رسانه و بسیج مردمی.
• ایجاد فرآیند مطالبه: از طریق تشکیل «شبکه هسته‌های رسانه‌ای مناطق محروم».

در نگاه این طرح، هویت‌سازی و مطالبه‌گری دو روی یک سکه هستند. هویت‌سازی تنها زمانی محقق می‌شود که هم به «خود» تشبت شود و هم از «هویت‌های معارض» تبری جسته شود. هسته مرکزی این هویت‌سازی، «هویت انقلابی» است.

۲. مبارزه با هویت معارض

هویت معارضی که با آن مقابله می‌شود، «هویت سرمایه‌داری روشنگر» نامیده می‌شود. این طرح خود به خود نافی این هویت است و برنامه‌ریزی مشخصی برای مقابله با آن دارد، چرا که این هویت مانع دستیابی به هویت ایجابی و مطلوب جامعه مستضعفین تلقی می‌شود.

۳. مطالبه و حل مساله

راهبرد اصلی، ایجاد «تیم‌های مساله‌محور رسانه‌ای» در قالب حلقه‌های عملیاتی است. وظایف این تیم‌ها عبارتند از:

• کشف مسائل منطقه و تبدیل آن به سوژه‌های رسانه‌ای.
• طراحی و اجرای عملیات‌های گفتمان‌ساز و کلان برای «حل مساله».
• هدایت و هماهنگی توسط ستاد مرکزی، سرتیم‌ها و مربیان.

گفتمان‌های پایه

این رسانه بر چند گفتمان کلیدی استوار است که در تقابل با گفتمان‌های رقیب (معروف به «گفتمان قلب») قرار می‌گیرند:

شبکه عدالت‌گرا

• گفتمان خودی: ترویج مداوم مفهوم عدالت به عنوان محور اصلی. عدالت حاشیه نیست.
• گفتمان قلب (رقیب): عدالت را امری حاشیه‌ای و فرعی در کنار خدمات اجتماعی و توسعه می‌داند.

نگاه فرصت‌محور به حاشیه

• گفتمان خودی: مناطق محروم (حاشیه) را فرصتی برای تحول و پیشرفت می‌داند.
• گفتمان قلب (رقیب): نگاهی آسیب‌محور به محرومین و مناطق محروم دارد.

کار جنبشی، شبکه‌ای و تشکیلاتی

• گفتمان خودی: بر تشکیل حلقه‌های رسانه‌ای و شبکه‌سازی در بدنه محرومین تأکید دارد.
• گفتمان قلب (رقیب): معتقد است محرومین باید به دست «تسهیل‌گران»، «فرشتگان اجتماعی» یا نهادهای خیریه نجات یابند.

مستضعفین، خود رسانه خود باشند

• گفتمان خودی: مستضعفین باید خود صاحب رسانه باشند و نقش فعالی در تولید محتوا و مطالبه‌گری داشته باشند.
• گفتمان قلب (رقیب): مستضعفین را بی‌سواد، بی‌مایه و عاجز از کار رسانه‌ای حرفه‌ای می‌داند و آنان را تنها مصرف‌کننده رسانه می‌پندارد.

تعریف جدید از مطالبه

• گفتمان خودی: مطالبه را به معنای «حل مساله با رسانه» و «به میدان آوردن مردم» تعریف می‌کند.
• گفتمان قلب (رقیب): مطالبه را معادل اعتراض، بیانیه و تجمع می‌داند و آن را مختص طبقه متوسط می‌دانند.

رسانه حل‌کننده مساله

• گفتمان خودی: رسانه موظف است مستقیم در حل مسائل مردم دخالت و مشارکت فعال داشته باشد.
• گفتمان قلب (رقیب): وظیفه رسانه را صرفاً اطلاع‌رسانی یا نظارت بر عملکرد دیگران می‌داند.

هویت‌سازی برای مستضعفین

• گفتمان خودی: در مقابل رسانه‌های استحاله‌گر هویت (سرمایه‌داری و روشنفکری) ایستاده و به دنبال خلق هویت مستقل برای محرومین است.
• گفتمان قلب (رقیب): از طریق خلق سلبریتی‌ها، سوژه‌های خاص و ارزش‌های جدید، به استحاله هویت مستضعفین می‌پردازد.

خلق شبکه‌های واقعی به جای قدرت‌های برساخته

• گفتمان خودی: به جای تکیه بر سلبریتی‌ها، بر ایجاد شبکه‌های واقعی مردمی و قدرت مردمی تأکید دارد.
• گفتمان قلب (رقیب): از سلبریتی‌ها به عنوان «فرشتگان اجتماعی» و «قهرمانان محرومیت‌زدایی» استفاده می‌کند.

بهره‌گیری از رسانه هنری

• گفتمان خودی: بر بهره‌گیری از فرم‌های هنری در کنار روزنامه‌نگاری برای تصویرسازی و حل مسائل تأکید دارد.
• گفتمان قلب (رقیب): صرفاً بر روزنامه‌نگاری و بسامدهای سیاسی برای مطالبه تکیه می‌کند.

جستارهای وابسته

• بنیاد برکت
• جهاد تبیین
• مردمسالاری دینی
• رسانه مردمی

منابع

• سند داخلی «رسانه مستضعفین برکت»، قرارگاه جهاد تبیین و تبلیغ بنیاد برکت.

الگو:پایان ```