در حال ویرایش عقلانیت، عدالت، معنویت (بخش)

== مروری کوتاه بر اندیشه امام خامنه‌ای درباره این سه‌گانه ==
[[index.php?title=پرونده:12447.jpg|وسط|بندانگشتی|300x300پیکسل]]
آن چه در این بخش آمده است، تلاش برای اثبات ادعایی برآمده از فرمایش امام خامنه‌ای است:

'''در بیان و معرفی اسلام ناب محمدی''' صلی الله علیه و آله '''و پایه‌ریزی طرحی کلان برای انقلاب اسلامی، دولت اسلامی و صدور انقلاب (و بیان طرح امام)، باید برای «عقلانیت عدالت معنویت»، نقشه راهی به روز و خلاقانه داشت؛'''

نقشه‌ای که «عقلانیت عدالت معنویت» را با یکدیگر، در تعامل با هم، در نسبت شرطی با یکدیگر، به صورت در هم تنیده و... ترسیم کند تا نظام اسلامی، جناح مومن انقلابی و جبهه فکری فرهنگی انقلاب، حول این سه عمل نماید.

=== تعریف اسلام با این سه‌گانه ===
«اسلام ما اسلامی است متكی به معنویت، عقلانیت و عدالت. این {{underline|سه شاخص عمده}} در آن هست». (۲۵/۵/۸۳)

=== اسلام ناب: هدیه عقلانیت، عدالت و معنویت به بشریت ===
«این قرن، قرن اسلام است. این قرن، قرن معنویت است. اسلام عقلانیت را و معنویت را و عدالت را {{underline|با یکدیگر}} به ملت‌ها هدیه می‌دهد؛ اسلامِ عقلانیت، اسلامِ تدبر و تفکر، اسلامِ معنویت، اسلامِ توجه و توکل به خدای متعال، اسلامِ جهاد، اسلامِ کار، اسلامِ اقدام؛ این‌ها تعالیم خدای متعال و تعالیم اسلامی است به ما.» (۱۰/۱۱/۹۰)

=== لزوم در هم تنیدگی عدالت و عقلانیت و معنویت ===
«اگر بخواهیم عدالت به معناى حقیقى خودش در جامعه تحقق پیدا کند، با دو مفهوم دیگر بشدت {{underline|در هم تنیده}} است؛ یکى مفهوم عقلانیت است؛ دیگر معنویت». (۸/۶/۸۴)

=== شرط تحقق عدالت: معنویت و عقلانیت ===
«بنابراین معنویت و عقلانیت در تحقق عدالت {{underline|شرط}} است». (۲/۶/۸۷) «عقلانیت و محاسبه، یکی از {{underline|شرایط لازمِ}} رسیدن به عدالت است». (۸/۶/۸۴)

=== توجه به یک بُعد بدون توجه به ابعاد دیگر: انحراف ===
«عقلانیت امام هم از اسلام است، معنویت هم معنویت اسلامی و قرآنی است، این بُعد هم از متن قرآن و متن دین گرفته شده است؛ و آن، بُعد عدالت است. {{underline|این‌ها را باید با هم دید}}. تکیه‌ی بر روی یکی از این ابعاد، بی‌توجه به ابعاد دیگر، جامعه را به راه خطا می‌کشاند، به {{underline|انحراف}} می‌برد.» (۱۴/۳/۹۰)

=== بی‌مفهومی عدالت در صورت جدایی از معنویت و عقلانیت ===
«اگر عدالت از عقلانیت و معنویت {{underline|جدا}} شد، دیگر عدالتى که شما دنبالش هستید، نخواهد بود؛ اصلا عدالت نخواهد بود». (۸/۶/۸۴) «عقلانیت و محاسبه، یکى از {{underline|شرایط لازم}} رسیدن به عدالت است». (۸/۶/۸۴) «عدالتى که همراه با معنویت و توجه به آفاق معنوى عالم وجود و کائنات نباشد، به ریاکارى و دروغ و انحراف و ظاهرسازى و تصنع تبدیل خواهد شد؛ مثل نظام‌های کمونیستى که شعارشان عدالت بود». (۸/۶/۸۴) «عدالت باید با معنویت همراه باشد؛ یعنى باید شما براى خدا و اجر الهى دنبال عدالت باشید؛ در این صورت مى‌توانید با دشمنان عدالت مواجهه و مقابله کنید». (۸/۶/۸۴)

=== معنویت بدون عدالت هم نمی‌شود ===
«البته معنویت هم بدون گرایش به عدالت، یک‌بُعدی است. بعضی‌ها اهل معنایند، اما هیچ نگاهی به عدالت ندارند؛ این نمی‌شود. اسلام، معنویتِ بدون نگاه به مسائل اجتماعی و سرنوشت انسان‌ها ندارد؛ «من اصبح و لم یهتمّ بامور المسلمین فلیس بمسلم». آدم معنوی‌ای که با ظلم می‌سازد، با طاغوت می‌سازد، با نظام ظالمانه و سلطه می‌سازد، این چطور معنویتی است؟ این‌گونه معنویت را ما نمی‌توانیم بفهمیم. بنابراین معنویت و عدالت {{underline|در هم تنیده}} است». (۸/۶/۸۴)

=== عدالت بدون معنویت، سیاسی، شکلی، ریاکارانه و شعار تو خالی می‌شود ===
«اگر معنویت با عدالت همراه نباشد، عدالت می‌شود یک شعار توخالی. خیلی‌ها حرف عدالت را می‌زنند، اما چون معنویت و آن نگاه معنوی نیست، بیشتر جنبه‌ی سیاسی و شکلی پیدا می‌کند.» (۲/۶/۸۷) «اگر معنویت نشد، عدالت تبدیل می‌شود به ظاهرسازی و ریاکاری...» (۲/۶/۸۷)

=== عدالت بدون عقلانیت اصلا تحقق پیدا نمی‌کند ===
«اگر عقلانیت نشد، عدالت اصلًا تحقق پیدا نمی‌کند و آن چیزی که انسان تصور می‌کند عدالت است، می‌آید و جای {{underline|عدالت واقعی}} را می‌گیرد.» (۲/۶/۸۷)

=== پیشرفت و عدالت ===
«اما بدون عدالت، پیشرفت مفهومی ندارد و بدون پیشرفت هم عدالت مفهوم درستی پیدا نمی‌کند؛ باید هم پیشرفت باشد و هم عدالت. اگر بخواهید الگو بشوید و این کشور برای کشورهای اسلامی الگو بشود، بایستی {{underline|گفتمان حقیقی و هدف والا}}یی که {{underline|همه}} برای او کار می‌کنند، این باشد». (۲/۶/۸۷)

=== عقلانیت، عدالت، معنویت و پیشرفت ===
«ما مسلمانان را دعوت به اتحاد می‌کنیم، این اتحاد، نه علیه مسیحیان یا سایر ادیان و ملت‌ها، بلکه برای مقابله با متجاوزان و اشغالگران و جنگ‌افروزان، برای اجرای اخلاق و معنویت و احیاء عقلانیت و عدالت اسلامی و پیشرفت علمی و اقتصادی و بازیابی عزت اسلامی است.» (۲۹/۱۰/۸۳)

=== اسلام ناب: عدالت معنویت عقلانیت: اصل سیاست داخلی و خارجی ما ===
«ما از اسلام دفاع می‌کنیم. اما منظور ما از اسلام چیست؟ اسلامِ ما با اسلام متحجر از یک‌سو و اسلام لیبرال از سوی دیگر، در اصول و مبانی کاملًا متفاوت است. ما هم این را رد می‌کنیم و هم آن را. اسلام ما اسلامی است متکی به معنویت، عقلانیت و عدالت؛ این {{underline|سه شاخص عمده}} در آن هست. ما از {{underline|معنویت}} به هیچ عنوان صرف‌نظر نمی‌کنیم؛ {{underline|روح و اساس کار}} ما معنویت است. {{underline|عقلانیت مهم‌ترین ابزار}} کار ماست؛ عقل را به کار می‌گیریم. همین‌طور که در اصول سیاست خارجی بارها گفته‌ایم، حکمت یکی از اصول سه‌گانه‌ی ماست، و در کنار آن، مصلحت. ما حکیمانه و مدبرانه عمل می‌کنیم. این، مخصوص سیاست خارجی ما نیست، بلکه در همه‌ی زمینه‌هاست. اسلام ما اسلام عقلانی است. عقل کاربرد بسیار وسیعی در فهم ما، تشخیص اهداف و تشخیص ابزارهای ما داراست. از {{underline|عدالت}} هم به‌عنوان {{underline|یک هدف}} به‌هیچ‌وجه صرف‌نظر نمی‌کنیم. اینکه تصور شود چون دنیای سرمایه‌داریِ مبتنی بر لیبرال دمکراسی برایش مسأله‌ی عدالت، مسأله‌ی فرعی و درجه‌ی دو و ابزاری است و برای آن‌ها مسأله‌ی نفع و سود و پول مسأله‌ی اصلی است، موجب نمی‌شود که ما از عدالت به معنای یک مسأله‌ی محوری و اصلی صرف‌نظر کنیم. ما در قالبهای اقتصادی و در کارکرد سیاست داخلی و خارجی‏مان، مسأله‌ی عدالت محور است. اسلام ما این است: اسلامِ معنویت، عقلانیت و عدالت. به اسم اسلام قانع نیستیم که اسلام لیبرال داشته باشیم تا ارزش‌های غربی و ارزش‌های امریکایی را ترویج کند و از روش‌های آن‌ها استفاده کند و با آن‌ها در بخش‌های مختلف هم‌رنگ و هم‌صدا شود و احیاناً دعای ندبه‌ای هم بخواند. ما اسلام متحجرِ طالبانی را هم قبول نداریم. نه اینکه حالا قبول نداریم، از اولِ جریان نهضت آن را قبول نداشتیم. از بین شماها، کسانی که سابقه‌ی بیشتری دارند، از پیش از انقلاب یادشان است و جریان‌های اسلامیِ پیش از انقلاب را می‌شناسند و می‌فهمند من چه می‌گویم. از اول، حرکتِ نهضت، حرکت روشن‌فکری و عقلانی بود و با تحجر هم مخالف. امروز هم روز به روز همین رویکرد در تفکر اسلامی ما تقویت شده و تضعیف نشده است. ما بین این دو، صراط مستقیم خودمان را انتخاب کرده‌ایم و پیش می‌رویم. بنابراین، اساس کار ما این است و دیپلماسی ما بر روی این پایه‌ها استوار است و ما به دنبال چنین اسلامی هستیم. ما دنبال استحکام جمهوری اسلامی و دنبال بیداری اسلامی هستیم و می‌خواهیم اهداف خودمان را تحقق بخشیم و به‌هیچ‌وجه مایل نیستیم و اجازه نمی‌دهیم که بخواهند ما را در معادلات رایج جهانی حل کنند و هویت و تشخص ما را از بین ببرند.» (۲۵/۵/۸۳)

=== مبارزه، رشد و توسعه و رفاه برای عدالت؛ عدالت، محور نظام اسلامی و رشد کمال انسانی ===
«نظام اسلامی، نظام عدالت است. شما که آرزومند و مشتاق ظهور خورشید مهدویّت در آخرالزّمان هستید و الان حدود هزار و دویست سال است که ملت اسلام و شیعه در انتظار ظهور مهدی موعود عجل‌اللَّه‌تعالی فرجه‌الشریف و جعلنا اللَّه فداه است، چه خصوصیتی برای آن بزرگوار ذکر می‌کنید؟ «الذّی یملأ اللَّه به الارض قسطاً و عدلاً». نمی‌گویید که «یملأ اللَّه به‌الارض دیناً». این، نکته خیلی مهمّی است. چرا به این نکته توجّه نمی‌کنیم؟ اگر چه قسط و عدل متعلّق به دین است، اما هزار سال است که امّت اسلامی برای قسط و عدل دعا می‌کند. این نظام اسلامی به وجود آمده است؛ اوّلین کارش اجرای قسط و عدل است. {{underline|قسط و عدل، واجب‌ترین کارهاست. ما رفاه را هم برای قسط و عدل می‌خواهیم}}. کارهای گوناگون - مبارزه، جنگ، سازندگی، توسعه - را برای قسط و عدل می‌خواهیم؛ برای این‌که در جامعه عدالت برقرار شود، همه بتوانند از خیرات جامعه استفاده کنند و عدّه‌ای محروم و مظلوم واقع نشوند. در محیط قسط و عدل است که انسان‌ها می‌توانند رشد کنند، به مقامات عالی بشری برسند و کمال انسانی خودشان را به دست آورند. قسط و عدل، یک مقدّمه واجب برای کمال نهایی انسان است.» (۲۴/۴/۷۶)